لفظ و معنی


  «اختلاف خلق از نام اوفتاد           چون به معنا رفت آسان اوفتاد»

   این هشدار فراگیر، پر معنا، قابل تعمق و قابل تأملی است. لابد می‌دانید كه این تمثیل و تشبیه را مولوی در رابطه با چهار نفری آورده است كه همه  انگور می‌خواستند؛ ولی چون هر یك آنرا با لفظی متفاوت بیان می‌كردند، بینشان اختلاف افتاد ـ یكی گفت من انگور می‌خواهم، دیگری گفت من عنب می‌خواهم، دیگری گفت من استافیل می‌خواهم؛ چهارمی هم لفظی متفاوت با همهٔ آنها به كار برد.

    یك شخص خردمند كه حرف‌های آنها را می‌شنید و پی به علت اختلافشان برد، پول همه را گرفت؛ انگور خرید و بینشان قسمت كرد ـ و همه از اینكه میوهٔ مورد علاقه‌شان را گرفته‌اند؛ خشنود و راضی شدند؛ و اختلاف از میانشان برخاست.

   الفاظ ـ بدون توجه به معنا و محتوای آن ـ نه فقط اسباب اختلاف و چندگانگی می‌شود؛ بلكه ذهن را در تیرگی عجیبی فرو می‌برد!